Grafiek, de verschillende druktechnieken

Lithografie: Lithografie, steendruk is een grafische vlakdruktechniek die ontdekt werd aan het eind van de 18e eeuw en sindsdien veel toegepast.

Chromolithografie: Chromolithografie is een vorm van lithografie waarbij kleur wordt gebruikt. Voor elke te gebruiken kleur wordt een aparte steen geprepareerd, waarbij de kleuren over elkaar heen gedrukt worden.

Zeefdruk: Zeefdruk is een druktechniek die gebruikt wordt voor de bedrukking van affiches, kunst en textiel. De inkt wordt door een drukvorm in een opgespannen stuk gaas gedrukt. Voor elke kleur is een aparte drukvorm, zeef, nodig.

Ets: Bij het etsen wordt vaak een koperen plaat gebruikt met daarop een waslaag. in de waslaag wordt vervolgens de afbeelding gekrast. Deze krassen worden door een zuur in de koperplaat weggevreten. Deze groeven kunnen de inkt met een etspers overzetten op het papier.

Giclee: Wordt ook wel irisprint of piëzografie genoemd. Het is een zeer hoge kwaliteit kleurendruk die meer en meer wordt gebruikt om kunstwerken in oplage te produceren. De basis voor het maken van een giclee is een inktjetprinter, waaraan zeer hoge eisen worden gesteld. Voordeel van de giclee is dat er kleine oplagen mogelijk zijn. Bekijk hier al onze grafiek.

Andere druktechnieken

Sjabloondruk: Een stencil of sjabloon is een uitgespaarde vorm die voor herhaaldelijk gebruik is bedoeld. Een kartonnen of papieren sjabloon wordt ook regelmatig gebruikt bij graffiti en muurschilderingen. In de street-art en urban-art veel gebruikt. Banksy maar ook Klaas Gubbels maken hier gebruik van in hun werk. Ook Herman Brood gebruikte deze techniek regelmatig in zijn schilderijen.

HPM: Een HPM, een afkorting van Hand Painted Multiple, verwijst naar een gelimiteerde oplage van prints waarin elke individuele print uniek is, ondanks dat deze is gebaseerd op een gemeenschappelijk hoofdbeeld dat door alle prints wordt gedeeld. Deze prints worden geproduceerd in zeer lage oplages en elk toont onderscheidende variaties in achtergrond en detaillering, vaak met toegevoegde unieke collagecomponenten. Binnen een kleine oplage is elk kunstwerk een unieke creatie.

Pochoir: Voor het realiseren van machinaal ingekleurde prenten, door gebruik te maken van een stencilprocédé en/of stencilmachine. Voor kleine oplagen of artistieke overwegingen van de kunstenaar door de jaren heen steeds minder toegepast.

Polygrafiek: Een hoogwaardige druk- of printtechniek gecombineerd met handwerk zoals het toevoegen van teken, schilder of zelfs graffiti elementen. Door de toevoeging van het handwerk is elke polygrafiek net even anders en dus weer uniek.

Blinddruk: Dit is een druktechniek zonder gebruik van inkt. Op de drukplaat wordt een reliëf aangebracht dat in het papier gedrukt zal worden. De afbeelding is door licht- en schaduwwerking op het papier te zien.

Lambda: Een zeer hoge kwaliteit digitale afdruk geproduceerd met de Durst Lambda. Dit is een fotografische afdruk machine die gebruik maakt van drie lasers, RGB (rood, groen en blauw) voor de productie van digitale prints op lichtgevoelige materialen.

Houtsnede: Xylografie of houtsnijkunst behoort tot de hoogdruk. In tegenstelling tot bij een houtgravure wordt een houtsnede gegutst in een zachte houten plank, wat grovere afdrukken met sterk zwartwit contrast oplevert en vaak een houtstructuur. 

Linosnede: Dit is een hoogdruktechniek waarbij de plaat of drukvorm bestaat uit een stuk linoleum. Omdat zacht linoleum gemakkelijker bewerkbaar is dan hout, kunnen de lijnen vloeiender gesneden worden. 

Offset: Offsetdruk is de meest gebruikte druktechniek en behoort tot de vlakdruk. Tegenwoordig onderscheidt men conventionele offsetplaten en computer-to-plate platen. Offsetdruk leent zich vooral voor hoge oplagen die snel gedrukt kunnen worden. Er zijn enorme kwaliteitsverschillen in offset lithografie o.a. door gebruikte fijne of grovere rasters, inkten en papierkwaliteit. Dan spreken we van High Quality offset of HQ kunstdruk.

Ondergronden

Enkele veel voorkomende ondergronden in de kunstwereld zijn canvas/doek, papier, houten of kunststof paneel, muur, glas, metaal en steen. Kunstenaars kiezen hun ondergrond vaak op basis van de gewenste techniek en hun persoonlijke voorkeur.

Canvas/doek: Voor schilderijen wordt vaak een (mix van) katoenen of linnen doek, opgespannen op een frame, gebruikt. Een canvasboard (board overtrokken met schildersdoek) wordt vaak voor kleinere formaten gebruikt.

Spieraam: frame waarop het doek/canvas, schilderij is gespannen

Marouflage is het overzetten van een zeefdruk, ets, houtdruk of litho (of een schilderij) op een canvas/doek (of andere ondergrond). Door een behandeling, de marouflé techniek, wordt bijvoorbeeld een print of houtdruk die op papier is gedrukt, bevestigd op doek. Dit heeft als voordeel dat er geen glas voor het werk komt. Het kunstwerk op een canvas en spieraam is erg licht. Zeker voor grote werken is dit een goede oplossing.