Termen en begrippen in de kunst
Door Art EtceteraWat is dit voor kunstwerk?
Vaak worden verkeerde termen gebruikt in de kunsthandel, door de kunstverzamelaar of in het algemeen in de kunstwereld. Men spreekt bijvoorbeeld al snel van een schilderij, alleen blijkt dit vaak een litho of zeefdruk te zijn. Een schilderij of tekening is een uniek kunstwerk, het origineel. De enige in zijn soort, van de hand van de kunstenaar, waar er maar 1 van is.
Echter een ets, litho of zeefdruk noemen we grafiek en dit is kunst gemaakt in een bepaalde oplage. Bij grafiek hebben we het over meerdere gelijke kunstwerken. Bij grafiek is de prijs doorgaans lager, omdat er bijvoorbeeld 300 van zijn gedrukt.
Enige technieken in de kunst
Een schilderij kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd in olieverf (pigmenten gebonden in olie) of acrylverf (een snel drogende synthetische verf), op een doek, papier, hout of als muurschildering (bijvoorbeeld graffiti). Net als een aquarel (transparant waterverf schilderij), een gouache (dekkend waterverf schilderij), een houtskool-, potlood-, krijt- of penseeltekening zijn dit allemaal unieke kunstwerken. Bekijk hier al de kunst in onze webshop.
Grafiek, de verschillende druktechnieken
Lithografie: Lithografie, steendruk is een grafische vlakdruktechniek die ontdekt werd aan het eind van de 18e eeuw en sindsdien veel toegepast.
Chromolithografie: Chromolithografie is een vorm van lithografie waarbij kleur wordt gebruikt. Voor elke te gebruiken kleur wordt een aparte steen geprepareerd, waarbij de kleuren over elkaar heen gedrukt worden.
Ets: Bij het etsen wordt vaak een koperen plaat gebruikt met daarop een waslaag. in de waslaag wordt vervolgens de afbeelding gekrast. Deze krassen worden door een zuur in de koperplaat weggevreten. Deze groeven kunnen de inkt met een etspers overzetten op het papier.
Giclee: Wordt ook wel irisprint of piëzografie genoemd. Het is een zeer hoge kwaliteit kleurendruk die meer en meer wordt gebruikt om kunstwerken in oplage te produceren. De basis voor het maken van een giclee is een inktjetprinter, waaraan zeer hoge eisen worden gesteld. Voordeel van de giclee is dat er kleine oplagen mogelijk zijn.
Offset lithografie: Lithografie die gemaakt is met behulp van offsetdruk doorgaans van hoge kwaliteit (kunstdruk).
Zeefdruk: Zeefdruk is een druktechniek die gebruikt wordt voor de bedrukking van affiches, kunst en textiel. De inkt wordt door een drukvorm in een opgespannen stuk gaas gedrukt. Voor elke kleur is een aparte drukvorm, zeef, nodig. Bekijk hier al onze grafiek.
Andere druktechnieken
Sjabloondruk: Een stencil of sjabloon is een uitgespaarde vorm die voor herhaaldelijk gebruik is bedoeld. Een kartonnen of papieren sjabloon wordt ook regelmatig gebruikt bij graffiti en muurschilderingen. In de street-art en urban-art veel gebruikt. Banksy maar ook Klaas Gubbels maken hier gebruik van in hun werk. Ook Herman Brood gebruikte deze techniek regelmatig in zijn schilderijen.
HPM: Een HPM, een afkorting van Hand Painted Multiple, verwijst naar een gelimiteerde oplage van prints waarin elke individuele print uniek is, ondanks dat deze is gebaseerd op een gemeenschappelijk hoofdbeeld dat door alle prints wordt gedeeld. Deze prints worden geproduceerd in zeer lage oplages en elk toont onderscheidende variaties in achtergrond en detaillering, vaak met toegevoegde unieke collagecomponenten. Binnen een kleine oplage is elk kunstwerk een unieke creatie.
Pochoir: Voor het realiseren van machinaal ingekleurde prenten, door gebruik te maken van een stencilprocédé en/of stencilmachine. Voor kleine oplagen of artistieke overwegingen van de kunstenaar door de jaren heen steeds minder toegepast.
Polygrafiek: Een hoogwaardige druk- of printtechniek gecombineerd met handwerk zoals het toevoegen van teken, schilder of zelfs graffiti elementen. Door de toevoeging van het handwerk is elke polygrafiek net even anders en dus weer uniek.
Blinddruk: Dit is een druktechniek zonder gebruik van inkt. Op de drukplaat wordt een reliëf aangebracht dat in het papier gedrukt zal worden. De afbeelding is door licht- en schaduwwerking op het papier te zien.
Lambda: Een zeer hoge kwaliteit digitale afdruk geproduceerd met de Durst Lambda. Dit is een fotografische afdruk machine die gebruik maakt van drie lasers, RGB (rood, groen en blauw) voor de productie van digitale prints op lichtgevoelige materialen.
Houtsnede: Xylografie of houtsnijkunst behoort tot de hoogdruk. In tegenstelling tot bij een houtgravure wordt een houtsnede gegutst in een zachte houten plank, wat grovere afdrukken met sterk zwartwit contrast oplevert en vaak een houtstructuur.
Linosnede: Dit is een hoogdruktechniek waarbij de plaat of drukvorm bestaat uit een stuk linoleum. Omdat zacht linoleum gemakkelijker bewerkbaar is dan hout, kunnen de lijnen vloeiender gesneden worden.
Offset: Offsetdruk is de meest gebruikte druktechniek en behoort tot de vlakdruk. Tegenwoordig onderscheidt men conventionele offsetplaten en computer-to-plate platen. Offsetdruk leent zich vooral voor hoge oplagen die snel gedrukt kunnen worden. Er zijn enorme kwaliteitsverschillen in offset lithografie o.a. door gebruikte fijne of grovere rasters, inkten en papierkwaliteit. Dan spreken we van High Quality offset of HQ kunstdruk.
Ondergronden
Enkele veel voorkomende ondergronden in de kunstwereld zijn canvas/doek, papier, houten of kunststof paneel, muur, glas, metaal en steen. Kunstenaars kiezen hun ondergrond vaak op basis van de gewenste techniek en hun persoonlijke voorkeur.
Canvas/doek: Voor schilderijen wordt vaak een (mix van) katoenen of linnen doek, opgespannen op een frame, gebruikt. Een canvasboard (board overtrokken met schildersdoek) wordt vaak voor kleinere formaten gebruikt.
Spieraam: frame waarop het doek/canvas, schilderij is gespannen
Marouflage is het overzetten van een zeefdruk, ets, houtdruk of litho (of een schilderij) op een canvas/doek (of andere ondergrond). Door een behandeling, de marouflé techniek, wordt bijvoorbeeld een print of houtdruk die op papier is gedrukt, bevestigd op doek. Dit heeft als voordeel dat er geen glas voor het werk komt. Het kunstwerk op een canvas en spieraam is erg licht. Zeker voor grote werken is dit een goede oplossing.
Kunst jargon
Airbrush: Verf wordt fijn verneveld met een luchtstraal en verfspuitje (niet een spuitbus zoals bij graffiti). De verf wordt in vele lagen op de ondergrond aangebracht.
Aquarel: De transparante waterverf wordt in lagen over elkaar heen aangebracht, op speciaal aquarelpapier.
Editie: Een gelimiteerde en genummerde oplage van een kunstwerk, het kan ook een ongenummerde oplage zijn welke ‘out of stock,’ niet meer verkrijgbaar, is.
Collage: Kunstwerk waarbij knipsels, afval, foto’s en dergelijke geplakt zijn op een ondergrond of drager, soms ook gecombineerd met een schildering of tekening.
Gesigneerd in de druk: Of gesigneerd in de steen (litho), hier is de signatuur in het drukproces meegenomen en is elke prent dus niet afzonderlijk gesigneerd. Dit heeft invloed op de waarde van het kunstwerk, deze versie is minder waard.
Gouache: Uniek schilderij met dekkende waterverf (met een betere kwaliteit dan plakkaatverf). Bijvoorbeeld te vinden in onze collectie bij Keith Haring.
Graffiti: Met spuitbus of markers, viltstift aangebrachte voorstellingen en/of teksten op muren, rolluiken etc. De spuitbus wordt vaak met voorgesneden sjablonen gebruikt, zoals Banksy. Veel gebruikt in de street art, bekijk hier onze collectie.
Grafiek: Dit is een verzamelnaam voor de diverse grafische technieken zoals houtsnedes, linosnedes, etsen, zeefdrukken en litho’s om een kunstwerk in oplage te vervaardigen.
Handgenummerd: Hier hebben we het over kunst in oplage, multiples of grafiek. Door de nummering weten we de oplage, het eerste cijfer is het volgorde nummer en het 2e cijfer is de oplage. Bijvoorbeeld 64/350, dan is 64 het volgnummer en 350 de oplage.
Handgesigneerd: Van groot belang voor de echtheid en authenticiteit van het kunstwerk, dit verhoogd de waarde van het werk.
Impasto: Olieverf of andere verfsoorten worden met dikke structuren aangebracht, met een kwast of een paletmes.
Mixed media: Gemengde technieken, verschillende materialen en technieken door of over elkaar.
Multipel: Of multiple, een kunstwerk of design object dat zowel in kleine als in grote hoeveelheden kan worden gemaakt en niet altijd via de reguliere kunsthandel wordt verkocht. Denk aan een object, toegepaste kunst & designartikelen. Multiples zijn er o.a. van kunstenaars als Andy Warhol, Banksy, Shepard Fairey – Obey, Corneille, Herman Brood, Keith Haring, Jeff Koons maar ook Salvador Dali.
Vervolg Kunstjargon
Marge: Niet bedrukte rand om de afbeelding van het papier.
Mural: Muurschildering, kunstwerk rechtstreeks op muur of plafond is geschilderd of aangebracht. Van fresco, mozaïek en graffiti tot marouflage.
Moet: Kenmerk van diepdruk, indruk van de plaatranden in het papier. Dit ontstaat bij het drukken onder de pers.
Monogram: Beginletters van de naam van de kunstenaar.
Preeg: Blindstempel met een naam of teken in reliëf in het papier gedrukt. Sinds het einde van de 19e eeuw op grafiek aangebracht door kunstenaars, uitgevers en drukkers.
Prent: Een afdruk op papier van een drukvorm die met een drukpers of andere drukwijze vermenigvuldigd kan worden.
Verso: Verso gesigneerd, op de achterzijde van de prent.
Watermerk: Een figuur of monogram verwerkt in het papier als merk. Goed te zien als het papier tegen het licht wordt gehouden.
A/P: Artist Proof, proefdruk, goedgekeurd door de kunstenaar vóórdat de oplage gedrukt gaat worden. Hier kunnen altijd kleine wijzigingen of afwijkingen in zitten ten opzichte van de genummerde oplage. Daardoor soms zeer gewild bij de kunstverzamelaar.
Épreuve d’artiste – E/A: Proefdruk voor de kunstenaar, zie hierboven Artist Proof.
P/P: Printer’s Proof, proefdruk gemaakt voor en door de drukker. Aan de hand van een drukproef kunnen er nog wijzigingen worden doorgevoerd.
B.A.T.: Een ‘bon à tirer’ proefdruk. Een door de kunstenaar uitgekozen druk (zeefdruk, litho, ets, giclee etc.) welke als maatstaf dient voor de te drukken oplage.
Hors commerce / H.C.: Letterlijk ‘buiten de handel,’ dus in principe niet bestemd voor verkoop. Extra druk buiten de genummerde oplage en regelmatig wel in de kunsthandel verkrijgbaar.
Uitleg over grafiek of Webshop?
Wil je meer weten of grafiek of schilderijen? Of ALLE KUNST in onze WEBSHOP bekijken.